کم خونی ناشی از فقر آهن
درمان کم خونی ناشی از فقر آهن
ساده ترین راه درمان کم خونی ناشی از فقر آهن درمان با آهن خوراکی است.
جهت درمان فقر آهن روزانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم آهن المنتال یا عنصری باید به بدن برسد. با توجه به جذب اشباع پذیر آهن بهتر است کل دوز مصرفی در روز در طی دو سه دوز منقسم به بیمار تجویز شود و از مصرف یک جای صد یا دویست میلی گرم خودداری شود. زیرا جذب آهن قابل اشباع است. همچنین جهت تحمل پذیری بهتر آن توصیه می شود دوز آن به تدریج افزایش یابد.
فرآوردههای آهن خوراکی املاح مختلفی دارند. از جمله فروس سولفات ، فروس فومارات ، فروس بيس گلايسينات و فروس گلوكونات
فرق این املاح با هم چیه ؟
این املاح از لحاظ میزان آهن عنصری (المنتال) که در واقع مقدار آهن دریافتی واقعی از محصول است تفاوت دارند.
هرکدام از این املاح مقدار متفاوتی از آهن المنتال دارند به عنوان مثال فروس فومارات حاوي ٣٣ درصد آهن المنتال، سولفات ۲۰ درصد آهن المنتال یا عنصری دارد که همان آهن قابل جذب است. فروس سولفات خشک ۳۰ درصد آهن المنتال دارد که در فرآوردههایی مانند ففول و آیرونورم وجود دارد. فروس گلوكونات ١٢ درصد و فروس بيس گلايسينات ١٨ درصد آهن المنتال دارد.
هنگام تهیه مکمل آهن باید به میزان آهن المنتال روی آن توجه نمود تا مقدار کافی آهن به بدن برسد.
اگر روی فراورده ای مقدار آهن المنتال موجود در فراورده را مشخص نکرده بود و بعنوان مثال نوشته شده بود “این فراورده حاوی 200 میلی گرم فروس سولفات است” باید عدد 200 را در 20 درصد ضرب کرد تا مقدار آهن المنتال آن محاسبه شود که در این مثال عبارت است از : 40 میلی گرم آهن عنصری یا المنتال که چنانچه قرار باشد روزی یک عدد مصرف شود، جهت تامین نیاز روزانه در بیمار مبتلا به فقر آهن کفایت نمی کند.
به عنوان مثال، در این محصول قید شده فراورده حاوی 210 میلی گرم فروس فومارات می باشد. اگر 210 را ضرب در 33 درصد نماییم ( فروس فومارات حاوی 33 درصد آهن المنتال است)، عدد 69 حاصل می شود. پس این فراورده تقریبا حاوی 70 میلی گرم آهن می باشد و چنانچه به قصد درمان فقر آهن مصرف شود باید روزی 2 تا 3 عدد مصرف شود.
در این فراورده عبارت آهن (iron) جدا نوشته شده و ملح آن ( فروس سولفات) داخل پرانتز نوشته شده است. چنانچه در فراورده ای مانند این محصول، ملح آهن داخل پرانتز نوشته شده بود، مقدار آهن درج شده معادل آهن المنتال است. یعنی این فراورده حاوی 65 میلی گرم آهن المنتال است.
عوارض آهن چیه ؟
عوارض گوارشی ناشی از آهن شامل تهوع و بی اشتهایی، سوء هاضمه و یبوست هستند که به مرور زمان از بین می روند. غیر از یبوست تمام آنها وابسته به دوز مصرفی آهن هستند. به این معنی که هر چقدر مقدار آهن مصرفی بیشتر باشد عارضه گوارشی هم بیشتر میشود.
ولیکن یبوست و مدفوع تیره ارتباطی با میزان مصرف آهن ندارند و همچنین ممکن است در مصرف طولاني مدت هم وجود داشته باشند و از بين نروند.
از لحاظ میزان عوارض گوارشی بیشترین عارضه گوارشی با فروس فومارات و بعد از آن سولفات و فروس گلوکونات گزارش شده است. در بين املاح آهن فروس بيس گلايسينات عارضه گوارشي كمتري دارد.
چند تا فراورده آهن مثال می زنید ؟
کپسول هماتینیک که دربین فرآورده های ایرانی بیشترین میزان آهن را داراست حاوی ۱۱۵ میلی گرم آهن المنتال در هر کپسول میباشد و آهن آن از نوع فومارات است.
این فرآورده علاوه بر آهن حاوی فولیک اسید ، ويتامين سي و ويتامين ب ١٢ نيز مي باشد و انتظار ميرود عوارض گوارشي آن بدليل آهن بالا و ملح فومارات بيشتر
از سایر فراورده ها باشد.
از ملح فروس بيس گلايسينات باشد كه عوارض گوارشي كمتري نسبت به ساير املاح آهن دارد، فراورده فروفورت دئودنال و فروفورت گاين در بازار دارويي موجود است،
فروفورت دئودنال حاوي ١٠٠ ميلي گرم آهن المنتال و فروفورت گاين حاوي ٨٠ ميلي گرم آهن المنتال به همراه فوليك اسيد مي باشد
فراورده هاي فرودين و ايزي آيرون نيز ملح بيس گلايسينات دارند. ليكن جهت درمان فقر آهن بدليل محتواي كم آهن توصيه نمي شوند و بعنوان مكمل پيشگيري كننده از فقر آهن با ارزش هستند.
فراورده های سیدرال و فرامکس، فاقد ملح هستند و در واقع تمامی محتوای آهن آن ها بصورت المنتال و عنصری جذب می شود.طبق ادعای شرکت سازنده فراورده سیدرال، این فرمولاسیون باعث افزایش تحمل پذیری نسبت به آهن می شود و جذب قابل قبولی دارد. به محتوای آهن هر کدام از این فراورده ها باید دقت نمود. فرامکس حاوی 100 و 150 میلیگرم آهن المنتال در هر کپسول است که مقدار قابل توجهی است.
تداخلات دارویی آهن چیه ؟
فراورده های آهن، حتما باید 2 ساعت قبل یا 4 ساعت بعد از شربت های منیزیم و یا آلومینیوم ام جی اس مصرف شوند. زیرا جذبشان در محیط قلیایی کم می شود.
همچنین از مصرف همزمان تتراسایکلین، لبنیات و فراورده های فسفات دار همزمان با آهن باید پرهیز کرد. مکمل های آهن و کلسیم در بیماران مبتلا به فقر آهن بهتر است با فاصله از همدیگر مصرف شوند.
آیا همه می توانند، آهن بصورت مکمل مصرف کنند ؟
اکثر خانم ها بدلیل از دست دادن خون طی دوران قاعدگی، به درجاتی از فقر آهن مبتلا می شوند و مصرف آهن عموما جهت پیشگیری از فقر آهن برای آن ها مفید است. لیکن باید توجه داشته باشند که در صورت مصرف آهن جهت درمان فقر آهن ( و نه پیشگیری از فقر آهن) حتما دوز مناسب را دریافت نمایند.
در مورد آقایان، با توجه به عدم از دست دادن خون بطور طبیعی، بروز کم خونی فقر آهن حتما باید بررسی شده و با پیگیری دقیق علت آن مشخص شود و سپس اقدام به مصرف مکمل آهن نمود.
دیدگاهتان را بنویسید